Η Γαύδος συμπεριλαμβάνεται σήμερα ανάμεσα στα νησιά που ταυτίζονται με την Ομηρική Ωγυγία. 

   Άλλα νησιά είναι η  Σικελία, η Μάλτα, το νησί Peregil στο Γιβραλτάρ, ή και στον Ταραντικό κόλπο της Νάπολης στην Ιταλία, κλπ.

   Η Ωγυγία περιγράφεται απο τον Όμηρο ως τόπος κατοικίας της Καλυψώς, κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος, ή του Νηρέα και της Δωρίδος, ή του Ήλιου και της Περσηίδας, ή και του Άτλαντα και της Πλειόνης.

  Το σπήλαιο που κατοικούσε η Νύμφη Καλυψώ, βρισκόταν σε ιερή, δασώδη περιοχή αποτελλούμενη απο πολλές πηγές, απο κυπαρίσσια και κέδρους, ενώ κλήματα φορτωμένα με σταφύλια κοσμούσαν την είσοδο.

  Γύρω απο το σπήλαιο διάφορα πουλιά κελαϊδούσαν, ενώ το ιδανικό σκηνικό συμπλήρωνε η ευχάριστη μυρωδιά απο τα ξύλα των κέδρων που σιγόκαιγαν μέσα στο σπήλαιο.

  Κάτω απ' αυτές τις συνθήκες, η  Καλυψώ, περικυκλωμένη απο όμορφες Νύμφες, υποδέχθηκε στο νησί της τον Οδυσσέα, ό οποίος είχε ναυαγήσει εννιά μέρες πρίν στα βράχια της Σκύλλας και της Χάρυβδης και το πέλαγος τον ξέβρασε στην Ωγυγία.

 Η Καλυψώ σώζει τον Οδυσσέα  ''Jan Styka 1901''  (https://www.artmart.cc)

  Μαγεμένος ο Οδυσσέας έμεινε στο νησί επτά ή δέκα χρόνια, ή κατα άλλους μόνο ένα χρόνο, υποκύπτωντας στις ερωτικές ορέξεις της Καλυψώς, η οποία ερωτευμένη μαζί του, του υποσχέθηκε ακόμα και την αθανασία, αποκτώντας μαζί της ένα παιδί, τον Λατίνο, ή κατα τον Ησίοδο δύο παιδιά, τον Νυσίθοο και τον Ναυσίνοο.

   Τελικά μπόρεσε να αναχωρήσει με παράκληση της Αθηνάς προς τον Δία, με μήνυμα που μετέφερε ο Ερμής και προς μεγάλη απογοήτευση της Καλυψώς. 

  Ο Ερμής μεταφέρει το μήνυμα του Δία στην Καλυψώ. 

''Gerard de Lairesse -1670'' (https://www.mutualart.com)

  Παρόλη τη δυσαρέσκεια της πάντως, η Καλυψώ βοήθησε τον Οδυσσέα στην προετοιμασία της φυγής του απο το νησί, τον εφοδίασε με προμήθειες και του υπέδειξε τους αστέρες που έπρεπε να παρατηρεί.

  Σήμερα, το σπήλαιο της Καλυψώς τοποθετείται στη θέση Ερρικιάς, στην ευρύτερη περιοχή του ορμίσκου Σαρακήνικο, όπου ανακαλύφθηκαν ανάκλινδρα και σκαλιστές κολώνες με απαικονίσεις κληματαριάς, ενώ άλλοι τοποθετούν το βασίλειο της στον Λάβρακα, σε περιοχή που έχουν εντοπιστεί λείψανα αρχαίας πόλης και λιμανιού.

  Ενα  απο τα  δυνατά σημεία του μύθου που ταυτίζει τη Γαύδο  με την

αρχαια   Ωγυγία,  είναι   το  ίδιο  το  σημερινό  όνομα  της  νήσου, που

φαίνεται να προέρχεται απο παραφθορά του αρχαϊκού ''Ωγυγίη.''

   Ωστόσο  ή  απουσία πηγών  στη  Γαύδο,  απομακρύνει την  ιδέα  της

κατοίκησης της απο τη Νύμφη, Καλυψώ, αφού η Ελληνική μυθολογία

θέλει  τις νύμφες να κατοικούν  στην άγρια  φυση και  δίπλα σε  πηγαία

νερά, αποδίδοντας έτσι τιμές στις ίδιες τις πηγές.

   Επιπλέον,   φεύγοντας  απο  την  Ωγυγία  ο  Οδυσσέας,   πήρε  την

εντολή  απο τ ην  Καλυψώ να  έχει  πάντα  στο αριστερό  του χέρι  την

Άρκτο, προκειμένου  να  βρεί  την  Ιθάκη, γεγονός  που τοποθετεί  την

Ωγυγία  στη  δυτική  Μεσόγειο,  αφού άν  έφευγε  απο   τη  Γαύδο  με

προορισμό την  Ιθάκη,  θα έπρεπε να είχε την  Άρκτο στην πλώρη  του

και λίγο  δεξιά.