Ανατολικές Βόρειες Ακτές
Ο κόλπος Γραντές, μεγίστου ανοίγματος 7 μιλίων στην
είσοδο του, μέσης εισχώρησης δύο μιλίων και ανατολικού
προσανατολισμόύ, σχηματίζεται στη βόρεια πλευρά των
ανατολικών ακτών της Κρήτης έχει δε ως βόρειο όριο του
την Άκρα Σίδερο και ώς νότιο την Άκρα Πλάκα ή Πλακό.
Τα παράλια του κόλπου εναλλάσονται απο βραχώδη και
απότομα, έως αμμώδη με μεγάλες παραλίες και αρκετούς
ορμίσκους. Είναι κατα το πλείστον ακατοίκητα, με εξαίρεση
την μικρή κομώπολη του Παλαίκαστρου που βρίσκεται σε
απόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων απο τις ακτές, καθώς και
μερικές παραλίες με υποτυπώδη τουριστική υποδομή, όπως
αυτες του Μαριδάτη του Κουρεμένου της Χιόνας και του Βάι.
Ο ανατολικός προσανατολισμός του κόλπου Γραντές, τον
καθιστά σχετικά ασφαλές καταφύγιο προς αποφυγή των
ισχυρών δυτικών έως βόρειων ανέμων, που συχνά πνέουν με
μεγάλη ένταση στην περιοχη.
Ασφαλέστερα σημεία προς αγκυροβολία, με νότιους έως βόρειους
ανέμους στην κεντρική και νότια πλευρά το υ κόλπου Γραντές, είναι το
αλιευτικό καταφύγιο του Παλαίκαστρου στη βόρεια πλευρά του
Όρμίσκου Κουρεμένος, τα βόρεια παράλια του Ορμίσκου Τέντα
και ο Ορμίσκος Σκαριά, ενώ στη βόρεια πλευρά του κόλπου
Γραντές ασφαλή καταφύγια με νοτιοανατολικούς έως βόρειους ανέμους,
είναι ο Ορμίσκος Δασκαλειά και ο Ορμίσκος Αγίου Ισιδώρου.
Βόρειο όριο των ανατολικών ακτών της Κρήτης και του κόλπου
Γραντές, αποτελεί η βραχώδης Άκρα Σίδερο, ή Σιδεριώνα,
όπως αποκαλείται απο τους κατοίκους της περιοχής.
Άκρα Σίδερο (Απο δυτικά):
Νεφώσεις με πανσέληνο = Βροχές
Επι της Άκρας Σίδερος λειτουργεί Φάρος
με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
Στίγμα Περίοδος Ύψος Φωτοβολία Χαρακτηριστικά
Β 35ο 10' 0'' Αν. Λ. 10'' 45 μ. 23 Μ. Πέτρινη οικία με Πύργο
Α 26ο 18' 7'' 0,25+9,75=10''
Αμέσως ανατολικά της Άκρας Σίδερο, σχηματίζονται οι Ύφαλοι Σεντώνα,
οι οποίοι εκτείνονται επι περίπου 3/10 του μιλίου προς νότο, καλύπτοντας τις
ακτές μέχρι 1/10 του μιλίου ανοικτά τους και μέχρι το βόρειο όριο του
Ορμίσκου Άγιος Ισίδωρος.
Σε απόσταση περίπου 5/10 του μιλίου ανατολικά της Άκρας Σίδερο
σχηματίζεται ο ευρύς και βραχώδης Σκόπελος Σίδερος ή Σμίνερα,
ο οποίος καλύπτει μία έκταση περίπου 15002 μέτρων, με βράχους πάνω
και κάτω απο την επιφάνεια της θάλασσας.
Λίγο ανατολικότερα του Σκόπελου Σίδερο, σε απόσταση περίπου ενός
μιλίου σχηματίζονται ακόμα δύο Ύφαλοι, με βάθη μικρότερα των 10 μέτρων.
Άκρα Σίδερο (Απο δυτικά):
Χαμηλές Νεφώσεις = Ανατολικοί-νοτιοανατολιοί ανέμοι
Ορμίσκος Αγίου Ισιδώρου
(Άνοιγμα 1,5/10 του μιλίου - Είσδυση 1.5/10 του μιλίου - Προσανατολ. ΑΒΑ)
Σε απόσταση περίπου 3/10 του μιλίου νότια της Άκρας Σίδερος σχηματίζεται ο Ορμίσκος Άγιος Ισίδωρος, ανοίγματος 1/10 του μιλίου και ανατολικού προσανατολισ0ού, ο οποίος χωρίζεται σε δύο μικρότερα μέρη, βόρειο και νότιο, απο βραχώδη έξαρση περι το κέντρο του.
Το βόρειο τμήμα εισδύει προς βορειοδυτικά για 1,5/10 του μιλίου και το νότιο προς νοτιοανατολικά για 1,5/10 του μιλίου.
Καί τα δύο τμήματα του ορμίσκου, αποτελούν καλό καταφύγιο με νότιους έως βόρειους ανέμους, ενώ προσβάλλονται με βόρειους-βορειοανατολικούς, έως νότιους νοτιοανατολικούς.
Η περιοχή αναγνωρίζεται εύκολα απο την εκκλησία του Αγίου Ισίδωρου, που βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του ομώνυμου Ορμίσκου και μαζί με τον Φάρο της Άκρας Σίδερος, είναι τα μοναδικά κτίσματα στην περιοχή, όπως φαίνεται απο ανατολικά.
Η ευρύτερη περιοχή της Άκρας Σίδερο ελέγχεται απο τη Ναυτική βάση Υποβρυχίων του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στο Κυριαμάδι. Η πρόσβαση στην περιοχή επιτρέπεται μόνο κατα την ημέρα της εορτής του Αγίου, στις 14 Μαΐου.
Χάρτης
Ορμίσκος Εληά
(Άνοιγμα 2/10 του μιλίου - Είσδυση 1,8/10 του μιλίου - Προσανατολ. Α)
Το νότιο όριο του Ορμίσκου Αγίου Ισιδώρου, αποτελεί το βόρειο όριο του Ορμίσκου Εληά,ανατολικού προσανατολισμού και ανοίγματος λίγο μεγαλύτερου των 2/10 του μιλίου.
Περίπου 4/10 του μιλίου ανατολικά του παραπάνω Ορμίσκου σχηματιζεται ο επικίνδυνος βράχος Κορές ή Καράβι ή Ναυάγιο, ο οποίος περικλείεται απο βραχώδη αβαθή σε απόσταση 1/10 του μιλίου ανοικτά του.
Χάρτης
Ορμίσκος Δασκαλειά
(Άνοιγμα 8/10 του μιλίου - Είσδυση 4/10 του μιλίου - Προσανατ. ΑΝΑ)
Αμέσως νότια του Ορμίσκου Εληά, σχηματίζεται ο ανοικτός προς νοτιοανατολικά Ορμίσκος Δασκαλειά, με βραχώδης ακτές και βαθειά νερά στο εσωτερικό του.
Σε απόσταση 2/10 του μιλίου ανατολικά του νοτίου ορίου του Ορμίσκου βρίσκεται η βραχονησίδαΔασκαλειά η οποία περιβάλεται απο βραχώδη αβαθή.
Ο Ορμίσκος προσφέρεται προς αποφυγή των νοτιοδυτικών έως βόρειων ανέμων.
Χάρτης
Ορμίσκος Έλιγκα
(Άνοιγμα 9/10 του μιλίου - Είσδυση 4/10 του μιλίου - Προσανατολ. ΝΑ)
Απο το νότιο όριο του Ορμίσκου Δασκαλειά, οι ακτές εκτείνονται προς νότια για περίπου 4/10του μιλίου, μέχρι το βόρειο όριο του Ορμίσκου Έλιγκας.
Μια μικρή Χερσόνησος, η οποία εκτείνεται για περίπου 3/10 του μιλίου με κατεύθυνση απο βορειοδυτικά προς νοτιοανατολικά, χωρίζει το μικρό Ορμίσκο σε βόρειο και νότιο.
Ο βόρειος Ορμίσκος έχει ανατολικό-νοτιοανατολικό προσανατολισμό και ο νότιος, νότιο-νοτιοανατολικό. Καί οι δύο Ορμίσκοι προσφέρουν κάλυψη σε ανέμους νοτιοδυτικούς έως βόρειους.
Χάρτης
Σε απόσταση περίπου δύο μιλίων ανατολικά του νοτίου
ορίου Ορμίσκου Έλιγκας, βρίσκεται το βόρειο όριο της
Βραχώδους Νησίδας Ελάσα.
Ορμίσκος Ερημούπολης
(Άνοιγμα 3,6 μίλια - Είσδυση 1,1 μίλια - Προσανατολ. ΑΝΑ)
Η Άκρα Κοτσολιός, η οποία σχηματίζεται περίπου 6/10 του μιλίου νότια του νοτίου ορίου τουΌρμου Έλιγκας, αποτελεί το βόρειο όριο του ανοικτού προς ανατολικά-νοτιοανατολικά Ορμίσκου Ερημούπολης.
Νότιο όριο του παραπάνω κόλπου, αποτελεί η Άκρα Τέντα, που σχηματίζεται περίπου 3,6 μίλια σχεδόν νότια της Άκρας Κοτσολιός.
Μικρότεροι κολπίσκοι και παραλίες σχηματίζονται στην ακτογραμμή του Ορμίσκου, με σπουδαιότερους τον κολπίσκο της Ερημούπολης, με τα ερείπια της αρχαίας Ιτάνου στη μικρή Χερσόνησο που οριοθετεί το νότιο όριο του και λίγο νοτιότερα τον κολπίσκο του Βάι με την ομώνυμη παραλία.
Βράχοι πάνω και κάτω απο την επιφάνεια της θάλασσας καλύπτουν τις ακτές του Όρμου Ερημούπολης, με σπουδαιότερους τους Περιστερόβραχους, μεσα στον κολπίσκο του Βάι και τον βράχο Μαύρο Βράχο, λίγο βορειότερα.
Ό Ορμίσκος Ερημούπολης αποτελεί ασφαλές αγκυροβόλιο προς αποφυγή των βόρειων και βορειοδυτικών ανέμων, οι οποίοι πνέουν με σφοδρότητα στην περιοχή, ειδικά κατα τους καλοκαιρινούς μήνες.
Χάρτης
Ορμίσκος Μαριδάτη
(Άνοιγμα 2/10 του μιλίου - Είσδυση 1,2/10 του μιλίου - Προσανατολ. ΝΑ)
Αμέσως βόρεια της Άκρας Τέντα, στα νόγτια όρια του Όρμου Ερημούπολης, σχηματίζεται ο ανοικτός προς νοτιοανατολικά Ορμίσκος Μαριδάτη, με την ομώνυμη παραλία στο μυχό του.
Χάρτης
Ορμίσκος Κουρεμένου
(Άνοιγμα 9/10 του μιλίου - Είσδυση 4/10 του μιλίου - Προσανατ. Β.Α.)
Η Άκρα Τέντα, αποτελεί το βόρειο Άκρο του ανοικτού προς βορειοανατολικά Ορμίσκου Κουρεμένου, το νότιο όριο του οποίου βρίσκεται στην Άκρα Καστρί, που σχηματίζεται 9/10 του μιλίου νοτιότερα.
Ο Ορμίσκος Κουρεμένου, τα παράλια του οποίου είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους αμμώδη, αποτελεί καλό καταφύγιο προς αποφυγή των νοτιοδυτικών έως βορειοδυτικών ανέμων.
Στη βόρεια πλευρά του μυχού του όρμου, βρίσκεται το Αλιευτικό Καταφύγιο Κουρεμένου.
Στην 'Aκρα του λιμενοβραχίονα, λειτουργεί Φάρος με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
Σχήμα 6 του Φ.Ε.Α.
Στίγμα Περίοδος Ύψος Φωτοβολία Χαρακτηριστικά
Β 35ο 13΄ 0΄΄ Αν Πράσ. 3΄΄ 8 μέτρα 3 μίλια Τετραγωνικό θυλάκιο με
Α 26ο 16΄ 3΄΄ 0,3 + 2,7 = 3΄΄ σιδηρόπλεκτο οβελό, εξώστη
και πρασινη οριζόντια λουρίδα
Χάρτης
Περί το νότιο όριο του κόλπου Γκραντές και σε απόσταση περίπου 6/10
του μιλίου απο την ακτή, βρίσκονται τα νησιά Γκραντές, τρία στον αριθμό.
Το μεγαλύτερο απο τα τρία νησιά, είναι η νησίδα Γκραντές.
Το μικρότερο, νότια της Γκραντές, είναι η Βραχονησίδα
Πρασονήσι ή Σαβουρα, και το τρίτο, βόρειοανατολικά της Γκραντές,
είναι ο Βράχος Παξιμάδι.
Ορμίσκος Σκαριά
(Άνοιγμα 1,75 μίλια - Είσδυση 7,5/10 του μιλίου - Προσανατ. ΒΒΑ)
Ο Ορμίσκος Σκαριά, είναι ο νοτιότερος του κόλπου Γκραντές και σχηματίζεται ανάμεσα στηνΆκρα Πλάκα, νότιο όριο του κόλπου Γκραντές και στην Άκρα Καστρί.
Ο μυχός του όρμου. είναι αμμώδης κατά το βόρειο μέρος του και βραχώδης με μικρές παραλίες στο νότιο. Αμέσως νότια της Άκρας Καστρί, σχηματίζεται η παραλία της Χιόνας.
Αν και με βορειοανατολικό προσανατολισμό, ο Ορμίσκος Σκαριά παρέχει προστασία απο βόρειους ανέμους τους οποίους περιορίζουν σημαντικά τα νησιά Γκραντές.
Χάρτης
Η βραχώδης Άκρα Πλακό ή Πλάκα, αποτελεί το νότιο όριο του κόλπου Γκραντές,
αλλα και το βορειοανατολικό όριο της Χερσονήσου που βόρεια της σχηματίζεται
ο παραπάνω κόλπος.
Επί της Άκρας Πλάκα λειτουργεί Φάρος με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
Σχήμα 7 του Φ.Ε.Α.
Στίγμα Περίοδος Ύψος Φωτοβολία Χαρακτηριστικά
Β 35ο 11' 9'' Αν Λ 12'' 22 μέτρα 10 μίλια Σιδηρόπλεκτος Οβελός
Α 26ο 19' 1'' 0,5+2,5+0,5+8,5=12 Ύψ. 4 μ. (Σχ. 19 του Φ.Ε.Α.)
Βιβλιoγραφία
Πλοηγός Ελληνικών Ακτών
Φαροδείκτης Ελληνικών Ακτών
Χάρτες
Google Earth
Ελλάς, Θαλασσινός Οδηγός - Ν. Ηλίας
Anavasi Topo Maps