Όνομα Πανελλήνιον
Τύπος Σκάφους Επιβατηγό
Ταχύτητα 11 μίλια
Χωρητικότητα 310 κόροι
Ναυπήγηση 1856 Σκωτία
Ναυπηγείο Henderson J. & Son
Το ''Πανελλήνιον'' ήταν το πρώτο πλοίο που ναυπηγήθηκε το 1856, για λογαριασμό της''Ελληνικής Ατμοπλοΐας,'' στα Ναυπηγεία ''Henderson J. & Son'' του Renfrew της Σκωτίας και κάτω απο την επίβλεψη του Έλληνα ναυπηγού Γ. Τομπάζη.
Ο Γεώργιος Τομπάζης γεννήθηκε στην
Ύδρα το 1809 και σπούδασε ναυπηγός
στην Αγγλία.
Κατατάχθηκε στο πολεμικό ναυτικό και
αποστρατεύτηκε με το βαθμό του
Υποναύαρχου, ενώ διατέλεσε Υπουργός
στις κυβαρνήσεις Ζαΐμη και Τρικούπη.
''Πανελλήνιον'' Ελληνική Ατμοπλοΐα 1856-1892
Η ''Ελληνική Ατμοπλοΐα'' ή ''Συριανή'' άρχισε τα δρομολόγια της το 1857 και το ''Πανελλήνιον'' ταξίδεψε στα στενά όρια της τότε Ελληνικής επικράτειας, που περιοριζόταν στην Πελοπόννησο την Στερεά Ελλάδα, την Εύβοια και μερικά ακόμα νησιά του Αιγαίου πελάγους.
Η σπουδαιότερη περίοδος του ''Πανελλήνιου'' ήταν αυτή της Κρητικής επανάστασης, όταν οι Τούρκοι προκειμένου να περιορίσουν τον ανεφοδιασμό των Επαναστατών, επέβαλαν ναυτικό αποκλεισμό στο νησί.
Η ''Ελληνική Ατμοπλοΐα'' παραχώρησε το πλοίο στην Επιτροπή Αγώνα, η οποία το εξόπλισε με δύο μικρά πολυβόλα ''Armstrong,'' το παγίδεψε με εκρηκτικά και το χρησιμοποίησε σε επιχειρήσεις ρήξης του ναυτικού αποκλεισμού της Κρήτης, τροφοδοτώντας τους Επαναστάτες συνεχώς με νέους εθελοντές, τρόφιμα και πολεμοφόδια, ενώ κατα την επιστροφή του στην ελεύθερη Ελλάδα μετέφερε συνήθως πρόσφυγγες.
Πραγματοποίησε συνολικά 9 αποστολές, μερικές απο τις οποίες περιγράφονται στο βιβλίο του Σταυρινίδη ''Ο Καπετάν Μιχάλης Κόρακας και οι Συμπολεμιστές του.''
Ο Ψαριανός Καπετάνιος Ν. Αγγελικάρας. Πρόσφερε τις πολύτιμες υπηρεσίες
του στην Κρητική Επανάσταση του 1866, ως Κυβερνήτης του Πανελλήνιου.
Η Ελπίς Μαίλενα, Αγγλίδα περιηγητής που έμεινε στην Κρήτη κατα τη διάρκεια της Κρητικής Επανάσταης και δούλεψε ως ανταποκριτής σε διάφορες εφημερίδες της εποχής, γράφει στο βιβλίο της ''Περιηγήσεις στην Κρήτη 1866-1870'' οτι το ''Πανελλήνιον'' ταξίδευε μόνιμα παγιδευμένο με εκρηκτικά, γεγονός που ίσως του έδωσε το Τούρκικο προσωνύμιο ''Ντελή Παντελή'' (Τρελοπαντελής).
Η μικρή χωρητικότητα του πλοίου και η μικρή ταχύτητα του, οδήγησαν την επιτροπή αγώνα στην αντικατάσταση του με το μεγαλύτερο και ταχύτατο ''Αρκάδι'' γύρω στον Μάρτιο του 1867 και το ''Πανελλήνιον'' επανήλθε στα τακτικά δρομολόγια σύνδεσης λιμανιών της Ελλάδας.
Επανήλθε στην Κρήτη κατα την επανάσταση του 1878, με Κυβερνήτες τον Σουμερλή και τον Δρίβα, πραγματοποιώντας και πάλι αποστολές ρήξης του ναυτικού αποκλεισμού που ανέρχονται στις 19, με σκοπό την αποστολή βοήθειας προς τους επαναστατημένους Κρητικούς, ενώ έμεινε στην κατοχή της ''Ελληνικής Ατμοπλοΐας'' μέχρι τη διάλυση της το 1893.
Το ''Πανελήνιον'' με τους Κυβερνήτες του,
κατα την περίοδο της Κρητικής Επανάστασης:
Ορλώφ, Κοτζιάς, Αγγελικάρας, Κουρέντης,
Σαχτούρης και ο μηχανικός Χάλης.
''Πανελλήνιον'' Mac Dowall & Barbour 1892-1893
Με τη διάλυση της ''Ελληνικής Ατμοπλοΐας'' το 1892, το ''Πανελλήνιον'' παραχωρήθηκε σε μετόχους και ναυλώθηκε απο την ''Mac Dowall & Barbour'' συνεχίζοντας τα ταξίδια του στις Ελληνικές θάλασσες.
''Πανελλήνιον'' Νέα Ελληνική Ατμοπλοΐα 1893-189?
Απο τους μετόχους της ''Ελληνικής Ατμοπλοΐας,'' η οποία διαλύθηκε το 1892, δημιουργήθηκε το 1893 η ''Νέα Ελληνική Ατμοπλοΐα.'' Απο τους βασικούς στόχους της εταιρείας ήταν η επιστροφή των πλοίων της ''Ελληνικής Ατμοπλοΐας'' ή ''Συριανής'' ή ''Παλαιάς,'' στόχος που επιτεύχθηκε σταδιακά.
''Πανελλήνιον'' Ατμοπλοΐα Νεωρίου
Απο την κατάρευση της ''Νέας Ελληνικής Ατμοπλοΐας'' δημιουργήθηκε η ''Ατμοπλοΐα Νεωρίου'' και η ''Ατμοπλοΐα Ερμουπόλεως.'' Το ''Πανελλήνιον'' πέρασε στην ιδιοκησία της''Ατμοπλοΐας Νεωρίου.''
''Πανελλήνιον'' Κυκλαδική Ατμοπλοΐα 189?-190?
Η ''Ατμοπλοΐα Νεωρίου,'' είχε και αυτή την ίδια τύχη με τις προκατόχους της και απο την διάλυση της δημιουργήθηκε η ''Κυκλαδική Ατμοπλοΐα'' του Βαφειαδάκη. Στο στόλο της εταιρείας προστέθηκε και το ''Πανελλήνιον.''
''Πανελλήνιον'' Παληός 1916-1918
Τελευταίος κάτοχος του ''Πανελλήνιον'' ήταν η ''Ελληνική Εταιρεία Θαλάσσιων Επιχειρήσεων'' του Παληού. Το πλοίο πέρασε στην κατοχή του μέσα απο τη συγχώνευση της''Κυκλαδικής Ατμοπλοΐας'' με την εταιρεία του, το 1916.
Κατα την περίοδο αυτή, σύνδεσε τα λιμάνια της νότιας Πελοποννήσου με τον Πειραιά, ενώ ένα δεύτερο δρομολόγιο σύνδεσε τον Πειραιά με τα νησιά του Βορείου Αιγαίου.
Για το τέλος του ''Πανελλήνιου'' τα πράγματα είναι κάπως μπερδεμένα, αφού κάποιες πηγές αναφέρουν τη βύθιση του το 1916 στην Ίμβρο απο πολεμική ενέργεια, ενώ άλλες πηγές το αναφέρουν να ταξιδεύει ακόμα μέχρι το 1918, βυθισθέν συνεπεία ναυτικού ατυχήματος και πάλι στην Ίμβρο. Επικρατέστερη είναι η δεύτερη αποψη, η οποία επιβεαιώνεται μέσα απο καταχωρήσεις ταξιδιών του πλοίου σε εφημερίδες της εποχής.
Το ''Πανελλήνιον'' (https://el.wikipedia.org)
Πηγές
Α. Ι. Τζαμτζής - Ελληνική Επιβατική Ατμοπλοΐα 1830-1940
Ν. Σταυρινίδης - Ο Καπετάν Μιχάλης Κόρακας και οι Συμπολεμιστές του.
Ελπίς Μαίλενα - Περιηγήσεις στην Κρήτη 1866-1870.
.jpg)