Υψόμ. 530 μ.
Οικισμός τουλάχιστον της Β΄ Βυζαντινής περιόδου, που αναφέρεται σε νοταριακό έγγραφο του 1300 του P. Pizolo και στο κατάστιχο των φέουδων του Σεξτερίου Castello, του 13oυ αιώνα.
Οφείλει την ονομασία του σε τρίκλιτο ναό ρυθμού βασιλικής που χρονολογείται απο τον 10ο αιώνα, το βόρειο κλίτος του οποίου είναι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο, το κεντρικό στον Άγιο Θωμά και το νότιο στον Άγιο Χαράλαμπο.
Το πλήθος των ναών που βρίσκονται διάσπαρτοι στην περιοχή του οικισμού αλλα και γύρω απο τους μετεωρικούς βράχους της κορυφής του λόφου που είναι κτισμένο, μαρτυρά τη συγκέντρωση μοναστικής ζωής σε παλαιότερους χρόνους, που ίσως αργότερα αποτέλεσε τον πυρήνα της δημιουργίας του οικισμού.
Η λαϊκή παράδοση θέλει το όνομα του οικισμού να δόθηκε απο Κωνσταντινουπολίτες που μετοίκησαν στην Κρήτη ίσως κατα τη Β΄ Βυζαντινή περίοδο, ή και παλαιότερα. Στην Κωνσταντινούπολη η λατρεία του Αγίου Θωμά ήταν εντονη, αφού το ιερό λείψανο του είχε μεταφερθεί απο την Ινδία οπου ο Απόστολος Θωμάς είχε μαρτυρήσει και φυλάσονταν στην Πόλη, ήδη απο τον 4ο αιώνα μ.Χ.
Άγιος Θωμάς 1893
Ενετικές Απογραφές
1577 ''S. Toma'' (Fr. Barozzi)
1583 521 κάτ. ''S. Thoma'' (P. Castrofylaka)
1630 ''S. Thoma'' (Bassilicata)
Χάρτης
Πηγές
