Υψόμ. 0-50 μ.
Στη δυτική πλευρά του μυχού του κόλπου της Σητείας, και σε μικρή απόσταση δυτικά απο τη θέση που τοποθετείται η αρχαία Ητεία ή Σηταία, βρίσκεται η σύγχρονη πόλη της Σητείας.
Η κατοίκηση του χώρου χρονολογείται τουλάχιστον απο την Α' Βυζαντινή περίοδο, όταν όπως πιστεύεται και για άγνωστους λόγους οι κάτοικοι της αρχαίας Ητείας μετοίκησαν απο την ίσως κατεστραμένη αρχαία πόλη λίγο δυτικότερα, ιδρύοντας τη σημερινή Σητεία, και ήταν πιθανόν έδρα Επισκοπής.
Ίχνη βασιλικής στην παραλιακή ζώνη, που χρονολογείται απο τον 5ο - 6ο αιώνα μ.Χ. και έχει καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό απο τη θάλασσα, αλλα και αναφορές στα τακτικά των Λέοντα Γ΄ και Κωνσταντίνου Ε΄ του πρώτου μισού του 8ου αιώνα μ. Χ. και στο τακτικό του Βασιλείου Β΄ του 980, μαρτυρούν τη συνεχή κατοίκηση του χώρου μέχρι την Β' Βυζαντινή περίοδο.
Άλλωστε και το φρούριο της σημερινής Καζάρμα είναι της Βυζαντινής περιόδου και αναφέρεται πρώτη φορά (Castrum Sithie) σε έγγρταφο του 1234, ενώ καταστράφηκε κατα τον μεγάλο σεισμό του 1303.
Το 1415 πέρασε απο τη Σητεία ο Μπουντελμόντι και βρήκε το κάστρο και τον βούργο του ερειπωμένα, πιθανόν απο πειρατικές επιδρομές, ή απο τον καταστροφικό σεισμό του 1303.
Το 1538 η πόλη δέχθηκε την πειρατική επίθεση του Μπαρμπαρόσα και καταστράφηκε ολοκληρωτικά.
Μέχρι τις αρχές του Κρητικού πολέμου η Σητεία δεν μπόρεσε να εξελιχθεί σε μεγάλο αστικό κέντρο, αν και σε εκθέσεις προβλεπτών περιγράφονταν ως ένα απο τα τέσσερα μεγάλα αστικά κέντρα του νησιού, παρόλα τα προβλήματα οχύρωσης που αντιμετώπιζε.
Το 1651 και ενώ διαφαινόταν οτι η άμυνα της πόλης δεν θα μπορούσε να αντέξει την Οθωμανική επίθεση, ο στρατηγός Mocenigo αποφάσισε την εγκατάλειψη της και τη μεταφορά του πληθυσμού και των πολεμοφοδίων στον Χάνδακα.
Ενετικές Απογραφές
1577 ''Borgo di Sithia'' (Fr. Barozzi)
1583 1391 κατ ''Castel proprio di Sithia'' (P. Castrofylaka)
1630 ''Settia'' (Bassilicata)
Το 1894 στην πόλη της Σητείας κατοικούσαν 70 χριστιανικές και 88 μουσουλμανικές οικογένειες.
Χάρτης
Πηγές
Ι. Φαντάκης - Οικισμοί της Κρήτης κατα τη Β΄ Βυζαντινή περίοδο
Ν. Καλομενόπουλος - Κρτητικά