Κατασκευή 1590-1600 Ενετοκρατία
Τύπος Κυλινδρικός
Εστιακό ύψος 18 μέτρα
Τα πρώτα έργα κατασκευής λιμανιού στα Χανιά, ξεκίνησαν περίπου στα μέσα του 14ου αιώνα.
Η προβληματική είσοδος του όμως, αλλά και το γεγονός οτι ήταν ευπρόσβλητο με όλους τους βόρειους ανέμους, οδήγησε στην εγκατάλειψη του και τη χρήση της Σούδας, ώς επίνειο της πόλης.
Στα τέλη του 16ου αιώνα, εποχή των μεγάλων οχυρωματικών έργων στην Κρήτη, καυασκευάστηκε ο βόρειος λιμενοβραχίονας, πάνω σε γλώσσα αβαθών και βράχων πάνω και κάτω απο την επιφάνεια της θάλασσας, που προστάτευε με φυσικό τρόπο το λιμάνι.
Είναι πολύ πιθανό ήδη απο τότε, στο δυτικό άκρο του λιμενοβραχίονα να κατασκευάστηκε ο Φάρος του λιμανιού, ο οποίος λειτουργούσε με ανοικτή φλόγα (φρυκτωρία), ενώ βέβαιη είναι η λειτουργία του κατα τα τελη του 17ου αιώνα, αφού απεικονίζεται σε σκίτσο του V. Coronelli του 1689
Το λιμάνι των Χανίων, όπως φαίνεται απο ανατολικά, σε σκίτσο του 1689 απο τον V. Coronelli.
Κατα την περίοδο της Τουρκοκρατίας, το λιμάνι των Χανίων υποβαθμίστηκε και πάλι, αφού οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν τον ασφαλέστερο και μεγαλύτερο κόλπο της Σούδας. Ο Φάρος, περιήλθε σε αχρηστεία για περίπου 200 χρόνια.
Ο Φάρος Χανίων, κατα τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα.
(https://Εθνικό Ίδρυμα Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος)
Στην περίοδο της Αραβικής κατοχής στην Κρήτη (1830-1840) ο φάρος ξαναχτίστηκε και επαναλειτούργησε με σύγχρονα μέσα το 1839, υποδεχόμενος μάλιστα και τα πρώτα τακτικά δρομολόγια επιβατηγών πλοίων σε Κρητικά λιμάνια.
Ο Φάρος άλλαξε όψη και απέκτησε τρείς διαφορετικές διατομές. Στη βάση του είναι οκταγωνικός, το μεσαίο τμήμα του είναι δεκαεξαγωνικό, και τέλος στο ψηλότερο τμήμα του, είναι κυκλικός.
Φαρικό οπτικό μηχάνημα τύπου ''Φρενέλ.'' Ο Φρενέλ,
Γάλλος εφευρέτης του 19ου αιώνα, ανακάλυψε και
τελειοποίησε το κατοπτρικό σύστημα φάρων, δίνοντας
συγχρόνως και τη δυνατότητα στους Γάλλους να
κυριαρχήσουν στην κατασκευή και την εκμετάλευση
του Φαρικού δικτύου στη Μεσόγειο. (https://el.wikipedia.org)
Το 1864, ο Φάρος πέρασε στη δικαιοδοσία και εκμετάλευση της Γαλλικής Εταιρείας Οθωμανικών Φάρων, στα πλαίσια του νέου συμβολαίου που υπογράφηκε ανάμεσα στην εταιρεία και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Το φωτιστικό μηχάνημα άλλαξε και αντικαταστάθηκε με νέας τεχνολογίας κατοπτρικό Δ' τάξεως,επεκτείνοντας τη φωτοβολία του στα 12 μίλια, με σταθερό φώς.
Στα τέλη του 19ου αιώνα κατασκευάστηκε δίπλα στον φάρο μικρή οικία φαροφυλάκων, η οποία κατεδαφίστηκε το 1967.
Ο Φάρος των Χανίων το 1911. Διακρίνεται το επιβατηγό
Σπέτσαι. (Εφημερ. ''Εμπρός,'' Δεκεμβρίος 1911)
Με τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων, ο Φάρος των Χανίων πέρασε στη δικαιοδοσία του Ελληνικού δημοσίου.
Κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής, ο Φάρος έσβησε, αφου οι Γερμανοί κατέστρεψαν το φωτιστικό μηχάνημα του.
Τέθηκε σε λειτουργεία ξανά, το 1945.
Τον Μάρτιο του 1962, το φορτηγό Μοτορσιπ ''Άφοβος'' φορτωμένο με 130 τόνους γενικό φορτίο, πέπλευσε απο τον Πειραιά, με προορισμό το Ρέθυμνο και τα Χανιά.
Κατα τη διαδικασία αγκυροβολίας στο λιμάνι των Χανίων, το πλοίο παρασύρθηκε απο δυνατές ριπές δυτικών ανέμων και προσέκρουσε στην προβλήτα, με αποτέλεσμα την κατάρευση του βορείου τείχους στη βάση του Φάρου.
Πηγές
Ζαχαρένια Σημαντηράκη - Διευθ. Ιστορικού Αρχείου Κρήτης.
Χρήστος Ντούνης - Ναυάγια στις Ελληνικές Θάλασσες
Γήσης Παπαγεωργίου - Ελληνικοί Πέτρινοι Φάροι