Στη δυτική πλαγιά της νοτιότερης κορφής του Γιούχτα, στη θέση Σώπατα, σε υψόμετρο 720 μέτρων βρίσκεται το σπήλαιο Χωστό Νερό.
Η πρόσβαση στο σημείο γίνεται απο μονοπάτι νοτιας κατεύθυνσης και μήκους περίπου 100 μέτρων που ξεκινάει απο το σημείο που βρίσκονται οι ταΐστρες του καταφύγιου άγριας ζωής του Γιούχτα.
Η κεντρική αίθουσα του σπηλαίου έχει μέγιστο ύψος 4 μέτρα, 7 μέτρα πλάτος και μέγιατο μήκος 10 μέτρων. Απο την κεντρική αίθουσα ξεκινούν δύο χαμηλοί διαδρόμοι που οδηγούν σε ξεχωριστές μικρές αίθουσες.
Ο πρώτος διάδρομος, βρίσκεται αμέσως αριστερά της εισόδου, στο ύψος του εδάφους και έχει βόρεια κατεύθυνση. Μετά απο μερικά μέτρα σχηματίζεται ένας δεύτερος διάδρομος. Και οι δύο διαδρόμοι οδηγούν στην ίδια χαμηλή αίθουσα, το ύψος της οποίας κυμαίνεται περίπου στο 1 μέτρο.
Ο διάδρομος αμέσως αριστερά της εισόδου, που οδηγεί στην πρώτη αίθουσα.
Ο δεύτερος διάδρομος βρίσκεται στη δεξιά πλευρά του σπηλαίου και έχει ύψος μικρότερο του μισού μέτρου. Μετά απο δύσκολη πορεία περίπου 12 μέτρων καταλήγει στην αίθουσα που βρίσκεται μικρή λιμνη που συγκεντρώνεται το νερό, σημείο απο το οποίο πήρε και το όνομα του το σπήλαιο.
Το σπήλαιο χαρτογραφήθηκε απο τον Paul Faure κατα τη δεκαετία του ΄50 ο οποίος το ενέταξε στην ενότητα ''Σπήλαια που σίγουρα υπήρξαν ιερά κατα την αρχαιότητα'' του βιβλίου του ''Ιερά Σπήλαια της Κρήτης.'' Κάνει όμως αναφορά και στην κακή φήμη που απέκτησε το σπήλαιο κατα τους νεότερους χρόνους, αλλά και σε τοπικό θρύλο που θέλει έξω απο το σπήλαιο να εμφανίζεται κατα περιόδους μια πέτρινη πλάκα με έναν μεταλλικό κρίκο.
Σε ανασκαφική έρευνα της Αλεξάνδρας Καρέτσου ανακαλύφθηκε βωμός σε μικρή απόσταση απο την είσοδο του σπηλαίου, που αποτελούσε μέρος υπαίθριου ιερού, ενώ στο σπήλαιο έχει πραγματοποιήσει ανασκαφική έρευνα και ο Γιάννης Σακελαράκης, φέρνοντας στο φώς πλήθος αντικειμένων λατρείας πολλά απο τα οποία εκτείθονται στο μουσείο Ηρακλείου.
Χάρτης
Πηγές
Κρήτη - Το Αφιέρωμα (Τοπικές Ιστορίες)