Κεντροχώρι

Υψομ. 530 μ.

   Το Κεντροχώρι ή Κεδροχώρι, βρίσκεται κτισμένοστις νότιες υπώρειες του όρους Κέδρος.  

   Πρόκειται για τον Βυζαντινό οικισμό Βουιδομαγεργειό, όπως αναφέρεται στις Ενετικές απογραφές, που μετονομάστηκε Κεντροχώρι ή Κεδροχώρι απο το ομώνυμο βουνό. 

   Η λαϊκή παράδοση έχει διασώσει την προέλευση του αρχικού ονόματος του χωριού: Κατα τη Βυζαντινή περίοδο η περιοχή νότια του όρους Κέδρος μέχρι το Λυβικό Πέλαγος ανήκε σε μια Βυζαντινή αρχόντισα που ονομαζόταν Μαρία. Σ΄ αυτή αποδίδεται η κυριότητα της Μονής Αγίου Πνεύματος που βρίσκεται σε μικρή απόσταση βόρεια του χωριού, ενώ πιστεύεται οτι τελικά μόνασε και πέθανε εκεί.

   Για την καλιέργεια όλης αυτής της τεράστιας έκτασης, χρησιμοποιούσε βόδια και ζευγολάτες, που συναθροίζονταν σε εγκαταστάσεις που ονομάστηκαν Βουιδομαγεργειό.

   Η παλαιότερη καταγραφή του χωριού υπάρχει σε νοταριακό έγγραφο του 1301 

 Ενετικές Απογραφές 

1577                 ''Vuidhomagergio''  (Fr. Barozzi)

1583  60 κάτ    ''Vuidomagergio''  (P. Castrofylaka)

1630                 ''Vuidho Magergio''

 

   Το 1659, το Βουιδομαγεργειό καταγράφεται ως τιμάριο, ενώ το 1670 ως Σουλτανικό Χάσι.

   Στην περίοδο των Κρητικών Επαναστάσεων πολλοί απο τους κάτοικους του χωριού αναγκάστηκαν να ανέβουν στο βουνό, ενώ κατα την Επανάσταση του 1866 διακρίθηκαν ο Καπετάν Β. Χλιαουτάκης και ο Καπετάν Μάρκος Εφεντάκης.

 Οθωμανικές Απογραφές 

1650   14 νοικοκ. φορολ. ''Voydomayeryo'' 

1659   13 χαράτσα           ''Vidu Mayeryo''

1834                                 ''Dumaghergo''  (R. Pashley)

1881  195 χριστ. κάτ.     ''Δουμαεργειό'' (Δήμος Αγίου Πνεύματος)
 

Κατα την επανάσταση του Θερίσου το 1905, στο πλευρό του Βενιζέλου εντάχθηκαν ο  Μανόλης Βαρούχας, ο παπα Μανόλης Εφεντάκης, ενώ σημαντική ήταν η συμετοχή του χωριού και στους Βαλκανικούς αγώνες.

 Απογραφή Κρητικής Πολιτείας 

1900  246 κάτ.   ''Δουμαεργειό''   (Δήμος Αγίου Πνεύματος)

 

Το 1940 το χωριό καταγράφηκε μετονομασμένο σε Κεντροχώρι.

 Ελληνικές Απογραφές 

1920  212  κάτ.   ''Δουμαεργιό''      (Έδρα Ομών. Κοινότ.)

1928  251                    >>                 (Κοινότητα Αδράκτου) 

1940  297 κάτ.   '' Κεντροχώριον''  (Έδρα Ομών. Κοινότ.)

1951  230 κάτ.            >>

1961  216 κάτ.            >>

1971  191 κάτ.            >>

1981  117 κάτ.            >>

 

 

Πηγές 

Σ. Σπανάκης  - Πόλεις και χωριά της Κρήτης

www.rethnea.gr