Φώτο: Νικόλαος Τζουλιάς (Κ. Φανουράκης - Εθνική Αντίσταση Κρουσώνα)
Ο Εθνικός Διχασμός άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια του στην τοπική κοινωνία του Κρουσώνα, προκαλώντας τη μακροχρόνια πολιτική αντιπαλότητα ανάμεσα σε Φιλελεύθερους και Λαϊκούς, η οποία κορυφώθηκε στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής. Πρωταγωνιστές αυτής της αντιπαλότητας ήταν σημαντική μερίδα των οπαδών του Λαϊκού κόμματος του Κρουσώνα που υπο την καθοδήγηση της οικογένειας των Τζουλιάδων συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς και το σύνολο σχεδόν των υπολοιπων κατοίκων του χωριού, που συσπειρωμένοι γύρω απο τον Αντώνη Γρηγοράκη συνεργάστηκαν μόνιμα ή περιστασιακά με τις δυνάμεις της Εθνικής Αντίστασης.
Σύμφωνα με μια εκδοχή που επικαλούνται παλαιότεροι κάτοικοι του Κρουσώνα, η οικογένεια των Τζουλιάδων εμφανίζεται πρώτη φορά στα Χανιά κατα την περίοδο της Επανάστασης του 1821. Του πραγματικού τους ονόματος που δεν διασώθηκε, επικράτησε τελικά το προσωνύμιο ''Τσολιάς,'' (που παραφθαρμένο κατέληξε σε Τζουλιάς) τόσο για την καταγωγή τους που ήταν απο την Ήπειρο, (απο την οποία μάλιστα εκδιώχθηκαν ως προδότες) όσο και για το ντύσιμο τους, αφού ντύνονταν ''τσολιαδίστικα.''
Η αναφορά στην Ήπειρο, παραπέμπει στη ρίζα του επίθετου ''Ciul'' (Τσούλος) που είναι βλάχικη και σημαίνει το πρόβατο με μικρά αυτιά, ενώ παραλλαγές του επίθετου όπως (Τζουλάκος Τζουλέας, Τζούλος) απαντώνται σε πληθώρα στην Αβία της Μέσα Μάνης, περιοχή απο την οποία η Κρήτη δέχτηκε ρεύμα μετανάστευσης κατα τον 17ο - 18ο αιώνα. Πιθανή είναι και η εξελλήνιση του ονόματος κατά την Ενετική περίοδο απο το πολύ διαδεδομένο Ενετικό επίθετο Giuglio ή Giugliani κλπ.
Σε κάθε περίπτωση, στα τέλη του 19ου αιώνα, οι Τζουλιάδες είναι πλέον μια απο τις δυνατές και εύπορες οικογένειες του Κρουσώνα, ενεργή και με αρχηγικές τάσεις στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα του κεφαλοχωριού του Μαλεβιζίου.
Ο Κρουσώνας στις αρχές του 20ου αιώνα.
Ο Μιχαήλ Τζουλιάς, και η 9μελής οικογένεια του (πέντε γιοί και δύο κόρες), εμφανίζεται στις αρχές του 20ου αιώνα ως ένα απο τα πιό ισχυρά μέλη των Τζουλιάδων αλλά και με πολιτικές τοποθετήσεις διαφοροποιούμενες ως προς το ρεύμα της εποχής.
Ήδη απο την περίοδο της Επανάστασης του Θερίσου τον Μάρτιο του 1905 ο Μιχάλης Τζουλιάς, φαίνεται να ανοίγει τον κύκλο της αντιπαλότητας στον Κρουσώνα.
Κόντρα στη συντριπτική πλειοψηφία των Κρητών, είχε ταχθεί ανοικτά υπέρ της αυτονομίας της Κρήτης και κατά της Ένωσης με την Ελλάδα υποστηρίζοντας ίσως τα κατάλοιπα ένός άτυπου κινήματος που δημιουργήθηκε κατα την περίοδο της Αιγυπτιοκρατίας.
Υποκινούμενο απο τις Μεγάλες Δυνάμεις, το κίνημα αυτό αναπτύχθηκε ακόμα περισσότερο απο την Ελισάβετ Κονταξάκη κατά το Κίνημα του Μαυρογένη το 1858, ταλαιπωρώντας τους Κρητικούς καθ' όλη την περίοδο των Κρητικών Επαναστάσεων του 19ου αιώνα, μένωντας γνωστό ως Κίνημα Αντεπαναστατών.
Νέα Εφημερίς 25/11/1911 Νέα Εφημερίς 27 Μαρτίου 1914
Αναφορές στη δράση του Μιχάλη Τζουλιά τον Νοέμβριο του 1911 και του αδελφού του
Στυλιανού, κάτοικου Ηρακλείου, το 1914. Παρόλο που οι λόγοι της διένεξης δεν
αναφέρονται, εντούτις σκιαγραφείται η τραχύτητα ως χαρακτηριστικό της οικογένειας.
Λίγο αργότερα, με το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου πολέμου, η πολιτική σκηνή στην Ελλάδα γίνεται εκρηκτική και κινείται στα όρια του φανατισμού. Η απαίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου Α' με εκφραστή της πολιτικής του το κόμμα των Εθνικοφρόνων του Γούναρη για ουδετερότητα της Ελλάδας και η πρόθεση του Βενιζέλου για είσοδο στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, δημιούργησαν τις προυποθέσεις για τον Εθνικό Διχασμό, που ταλαιπώρησε την Ελλάδα τουλάχιστον μέχρι την έναρξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου.
Και φαίνεται τελικά οτι η υπόθεση του Εθνικού Διχασμού αρχικά, η οποία συσπείρωσε το σύνολο σχεδόν των Ελλήνων γύρω απο τα δύο μεγάλα κόμματα της εποχής, τους Λαϊκούς και τους Φιλελεύθερους, αλλα και η Γερμανοφροσύνη που έξέφρασε λίγο αργότερα η οικογένεια των Τζουλιάδων συμπαρασύροντας σημαντική μερίδα των ψηφοφόρων του Λαΐκού κόμματος, ήταν οι βασικοί άξονες της αντιπαλότητας στον Κρουσώνα.
Οι συχνές εναλλαγές Φιλελεύθερων και Λαΐκών στην κυβέρνηση σχεδόν καθόλη την περίοδο του μεσοπολέμου, έδιναν άτυπες εξουσίες πότε στους μέν και πότε στους δε, διευρύνοντας όλο και περισσότερο τον κύκλο αντιπαράθεσης μεταξύ τους. Στην τελική της μορφή όπως αυτή διαμορφώθηκε με το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου πολέμου, ξεπέρασε τα στενά όρια του δοσιλογισμού στον οποίο ενέδωσαν οι Τζουλιάδες και έφτασε να μοιάζει σε πολλά σημεία με μια απο τις πιο άγριες και ιδιότυπες βεντέτες της Κρήτης, με φόντο βέβαια τη Γερμανική Κατοχή.
Γελοιογραφία της εποχής με φόντο την κάλπη των
εκλογών του 1915. Ο ψηφοφόρος καλείται να
ψηφίσει ανάμεσα στο ΟΧΙ στον πόλεμο του Γούναρη
και στο ΝΑΙ στον πόλεμο του Βενιζέλου υπο το βλέμμα
του θεού του πολέμου Άρη.
Στις εκλογές του 1915 και ενώ ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος είχε ήδη ξεκινήσει, η Κρήτη ψήφισε για πρώτη φορά μετά την Ένωση της με την Ελλάδα, με βασικούς αντιπάλους το κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελευθέριου Βενιζέλου και το κόμμα των Εθνικοφρόνων, που γύρω του συνασπίστηκαν το σύνολο των μικρότερων αντιβενιζελικών κομμάτων της εποχής.
Στον Κρουσώνα, ο Μιχάλης Τζουλιάς τάχθηκε με το κόμμα των Εθνικοφρόνων, που το 1920 μετονομάστηκε σε Ηνωμένη Αντιπολίτευση και τέλος σε Λαΐκό κόμμα, αλλα φέρεται και να εξέφρασε ίσως για πρώτη φορά και το θαυμασμό του για τη Γερμανία, που πήγαζε βέβαια τόσο απο την καταγωγή όσο και απο την πολιτική στάση της Βασιλικής οικογένειας, που αν και επισήμως ουδέτερη, έκλινε προς την πλευρά των Γερμανών, γεγονός πάντως που του απέφερε το μάλλον ειρωνικό προσωνύμιο Αλεΐμάνης (Γερμανός).
Σκωπτικά σκίτσα της εποχής, με θέμα την κοσμοθέαση των Γερμανών κατα τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο.
Μέντορας και καθοδηγητής του Μιχάλη Τζουλιά στο φιλογερμανισμό ήταν ο δικηγόρος Γεώργιος Σουλτάτος. Κάτοικος Ηρακλείου με καταγωγή απο τα Ανώγεια και αργότερα υποψήφιος βουλευτής με το Λαΐκό κόμμα, ο Σουλτάτος ήταν οπαδός της Γερμανικής κοσμοθέασης με αρθρογραφία στον τοπικό τύπο, υπέρ της παλινόρθωσης του Γερμανικού λαού μετά τον καταστροφικό Α' Παγκόσμιο πόλεμο.
Νέα Εφημερίς - 22 & 23 Μαΐου 1915
Ο Στυλιανός Τζουλιάς και πάλι κατηγορούμενος για ανάμειξη σε
αιματηρά επεισόδια για τα οποία κατηγορήθηκε ως υποκινητής
ο υποψήφιος με το κόμμα των Εθνικοφρόνων Α. Μιχελιδάκης,
που έγιναν τις παραμονές των επεισοδιακών εκλογών του 1915
όταν 30 περίπου οπαδοί του κόμματος των Εθνικοφρόνων
επιτέθηκαν με μαγκούρες σε εκλογικό κέντρο των
Φιλελευθέρων σε κεντρική πλατεία της πόλης
Με το τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας και την επιστροφή στην Ελλάδα του ηττημένου Ελληνικού στρατού το 1922, επιστρέφει απο το μέτωπο και ο πρωτότοκος γιός του Μιχάλη Τζουλιά Νικόλαος, ο οποίος σε σύντομο χρονικό διάστημα δραστηριοποιείται κομματικά.
Με ενέργειες του Σουλτάτου ο Νικόλαος αναλαμβάνει την αρχηγία του Λαικού κόμματος στον Κρουσώνα και φαίνεται οτι τουλάχιστον απο τις εκλογές του 1928, οι Λαΐκοί εμφανίζονται συσπειρωμένοι.
Η θριαμβευτική επικράτηση των Φιλελεύθερων που κατάφεραν να συγκεντρώσουν 226 απο τις 250 έδρες τις βουλής, σχηματίζοντας την κυβέρνηση που πήρε το προσωνύμιο Κοινοβουλευτική Δικτατορία, ήταν μάλλον οριακή στον Κρουσώνα.
Ελευθέρα Σκέψις - 21 Αυγούστου 1928
Εκλογικά αποτελέσματα νομού Ηρακλείου των εκλογών του 1928.
Στον Κρουσώνα, οι Φιλελεύθεροι επικράτησαν με 1227 ψήφους
έναντι 882 των Λαΐκών.
Η άνοδος του Εθνικοσοσιαλισμού και η ισχυροποίηση της Γερμανίας απο τις αρχές της δεκαετίας του '30 τόνωσε το ηθικό των λαΐκών του Κρουσώνα που είχαν αναπτύξει πλέον έντονο φιλογερμανισμό, έναντι των Αγγλόφιλων Βενιζελικών που ήταν συσπειρωμένοι γύρω απο τον απόστρατο αξιωματικό της Χωροφυλακής Αντώνιο Γρηγοράκη.
Στον αντίποδα της καθολικής επικράτησης των Φιλελεύθερων κατα την περίοδο αυτή, οι Λαΐκοί επικαλούνταν πλέον την ισχυρή Γερμανία του Χίτλερ, που σύντομα θα επικρατούσε σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Γ. Σουλτάτος
Αναμνηστική φωτογραφία απο τις εκδηλώσεις υποδοχής του Βενιζέλου
στο Καλιμάρμαρο, μετά τη Συνθήκη των Σεβρών τον Αύγουστο του 1920.
Δεύτερος καθήμενος απο αριστερά, ο Αντώνης Γρηγοράκης.
Απο το 1932 εγκαινιάζεται μια νέα περίοδος σύντομων κυβερνήσεων που έληξε με την επιβολή του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου 1936 απο τον Ι. Μεταξά.
Οι επεισοδιακές εκλογές του Μάρτιου του 1933, το αποτυχημένο Στρατιωτικό Κίνημα του Νικόλαου Πλαστήρα, που προσπάθησε να εμποδίσει τον σχηματισμό Κυβέρνησης απο το Λαΐκό Κόμμα, αλλα και η απόπειρα δολοφονίας του Ελευθέριου Βενιζέλου τον Ιούνιο του 1933, ήταν μερικά απο τα γεγονότα που διατήρησαν την έντονη αντιπαράθεση ανάμεσα σε Βενιζελικούς και Λαΐκούς.
Ανόρθωσις 23/2/1934
Στις δημοτικές (κοινοτικές) εκλογές του Φεβρουαρίου
του 1934, που διεξήχθησαν σε κλίμα πλέον έντονης
πόλωσης ανάμεσα σε Φιλελεύθερους και Λαϊκούς
ο Γεώργιος Τζουλιάς είναι ο μοναδικός εκλεγμένος
με το κόμμα των Λαϊκών.
Την ίδια περίοδο, ο Αντώνης Γρηγοράκης διατηρούσε καφενείο με το όνομα ''Σύνταγμα'' στο τέλος της Πλατειάς Στράτας, στη Χανιόπορτα. Στον χώρο αυτόν, ανέπτυξε και τη φιλία του με τον Άγγλο αρχαιολόγο και έφορο της Κνωσού John Pendlebury, αλλα διαδραματίστηκε και άλλο ένα επεισόδιο ανάμεσα σε Φιλελεύθερους και Λαΐκούς του Κρουσώνα.
Στις 6 Μαρτίου 1935 και ενώ το κίνημα που οργανώθηκε απο φιλοβενιζελικές δυνάμεις και έμεινε γνωστό ως Κίνημα του 1935 βρισκόταν σε εξέλιξη αλλα όδευε προς καταστολή, ένα υδροπλάνο εμφανίστηκε στον ουρανό του Ηρακλείου, πετώντας φιλοκυβερνητικές προκηρύξεις. Θαμώνες των καφενείων, μαγαζάτορες και περαστικοί, στάθηκαν στο δρόμο για να παρατηρήσουν το υδροπλάνο, σχηματίζοντας και τα ανάλογα πηγαδάκια συζητήσεων.
Σε ένα απο αυτά τα πηγαδάκια, στο τέρμα της σημερινής οδού Καλοκαιρινού, έξω απο το καφενείο ''Μπορσα,'' εκεί που μέχρι το 1926 βρισκόταν η Κρήνη Καλοψούζ, βρέθηκε ο Γρηγοράκης που κι΄ αυτός διατηρούσε καφενείο στην ίδια γειτονιά. Μαζί τους βρέθηκε και ο Νικόλαος Ιερωνυμίδης, φιλολαϊκός απο τον Κρουσώνα.
Με τρόπο μάλλον ειρωνικό απευθυνόμενος προφανώς προς τον Γρηγοράκη και όσους Βενιζελικούς υπήρχαν εκεί, ο Ιερωνυμίδης φέρεται να είπε ''να διαλυθούμε μη φάμε καιμια βόμβα απο το υδροπλάνο.'' Στις συστάσεις του Γρηγοράκη να απομακρυνθεί για να μήν προκληθεί επεισόδιο, ο Ιερωνυμίδης απάντησε με απειλές για όσους υποστήριζαν το κίνημα, μετά την επικράτηση των Λαϊκών.
Ο καυγάς δεν άργησε να αρχίσει και το αποτέλεσμα του ήταν ο άγριος ξυλοδαρμός του Ιερωνυμίδη. Η σύζυγος του Ιερωνυμίδη διαισθανόμενη τον επικείμενο καυγά είχε φύγει νωρίτερα, ειδοποιώντας τον αδελφό του Νικόλαου Αλκιβιάδη Ιερωνυμίδη, αξιωματικού της Χωροφυλακής, ο οποίος έτρεξε στην περιοχή, σύμφωνα με μαρτυρίες, κρατώντας το περίστροφο του στο χέρι.
Η κατάληξη αυτού του επεισοδίου ήταν ο σοβαρός τραυματισμός τόσο του Γρηγοράκη όσο και του Αλκιβιάδη Ιερωνυμίδη, με τον Γρηγοράκη σε κρίσιμη κατάσταση. Πρώτος πυροβόλησε ο Αλκιβιάδης τραυματίζοντας τον Γρηγοράκη στην κοιλιακή χώρα, ενώ ο Γρηγοράκης πριν πέσει αιμόφυρτος πρόλαβε να πυροβολήσει τον Ιερωνυμίδη στον ώμο και στη σπονδυλική στήλη.
''Η Δράσις'' 8 Μαρτίου 1935
Οι Ιερωνυμίδηδες πάντως, ήταν μια απο τις πολλές Λαΐκές οικογένειες του Κρουσώνα που δεν ενέδωσαν στη Γερμανοφρωσύνη που έσπειρε στους Λαϊκούς ο Γεώργιος Σουλτάτος και ανέπτυξε αντιστασιακή δράση. Έχει μάλιστα αναφερθεί οτι Σατανάς και Αλκιβιάδης Ιερωνυμίδης αποκατέστησαν τις σχέσεις τους μπροστά στη λαίλαπα του επερχόμενου πολέμου, με τον τελευταίο να αναπτύσει κατασκοπική δράση απο τη θέση του αξιωματικού της Χωροφυλακής, κατα την περίοδο της κατοχής.
Την ίδια όμως χρονιά ήρθε η οριστική ρήξη ανάμεσα σε Φιλελεύθερους και Λαΐκούς, με τη δολοφονία του Εμμανουήλ Αντωνογιαννάκη στον Κρουσώνα απο τον Νικόλαο Τζουλιά.
Στις 6 Δεκμβρίου του 1935, το γλέντι που είχε στήσει μια παρέα Φιλελεύθερων και μια παρέα Λαΐκών σε διαφορετικά σπίτια στη γιορτή του Αγίου Νικολάου, μετατράπηκε σε τραγωδία με απολογισμό τον θάνατο του Μανώλη Αντωνογιαννάκη ή Τσουρλή και τον τραυματισμό του Δράκου Τρυπιδάκη, απο την πλευρά των Φιλελεύθερων.
Τα επεισόδια που ακολούθησαν ήταν τέτοιας έντασης που για την καταστολή τους χρειάστηκε η επέμβαση μεγάλης δύναμης της Χωροφυλακής.
Ανόρθωσις 18/12/1935
Καταχώρηση στη Φιλελεύθερη Ανόρθωση των γεγονότων στον Κρουσώνα
τον Δεκεμβρίου του 1945. Αυτόπτες μάρτυρες έχουν εξιστορήσει τα γεγονότα
με διαφορετικό τρόπο. Ο Νικόλας Τζουλιάς δεν πήγε στο σπίτι των εορτάζοντων
Φιλελεύθερων, αλλα οι δύο παρέες συναντήθηκαν στο δρόμο. Η συμπλοκή
εξελίχθηκε γρήγορα, με ευθύνη και των δύο πλευρών, ενώ ο Νίκος Τζουλιάς
και όχι ο Γεώργιος κατα την εφημερίδα πυροβόλησε τον Αντωνογειανάκη όταν
αυτός του επιτέθηκε με μαγκούρα.
Λίγες μέρες μετά το φονικό στον Κρουσώνα, νέο επεισόδιο αυτή τη φορά στο Ηράκλειο, είχε πρωταγωνιστές τον Ι. Αντωνογιαννάκη, γιό του δολοφονηθέντος Τσουρλή και τον Στυλιανό Τζουλιά, θείο του Νικόλαου Τζουλιά.
Ελευθέρα Σκέψις 10/12/1935 Ανόρθωσις 20/12/1935
Ο Νικόλας Τζουλιάς διέφυγε αρχικά τη σύλληψη και παραδόθηκε μερικές μέρες αργότερα σε αστυνομικό τμήμα του Ηρακλείου.
Οδηγήθηκε στις φυλακές της Νεάπολης, όπου έμεινε φυλακισμένος, για 3,5 χρόνια, ή μέχρι τις παραμονές της κήρυξης του πολέμου, αφού έχει αναφερθεί η συμμετοχή του στη Μάχη της Κρήτης στο πλευρό των Συμμάχων.
Λέγεται μάλιστα, οτι κατα την περίοδο της φυλάκισης του Νικόλα Τζουλιά οι εντάσεις στον Κρουσώνα μειώθηκαν, όμως αυτό σίγουρα θα οφείλονταν σε μεγάλο βαθμό και στην επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά απο το 1936.
Η ακριβής ημερομηνία αποφυλάκισης του Νικόλαου Τζουλιά δεν είναι γνωστή, τοποθετειται όμως με βάση τοπικές μαρτυρίες γύρω στα μέσα του 1939, μέσα σε ένα πολιτικό σκηνικό εντελώς διαφορετικό.
Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου είχε πλέον εδραιωθεί και τα κόμματα είχαν διαλυθεί, ενώ τα παλαιότερα πολιτικά πάθη είχαν παραμεριστεί, μπροστά στο φασμα του επερχόμενου πολέμου που είχε ήδη αρχίσει στην Ευρώπη και επεκτεινόταν. Παρόλες τις διώξεις που υπέστησαν την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά οι Φιλελεύθεροι, αδιαμφισβήτητος αρχηγός στον Κρουσώνα είναι πλέον ο Αντώνης Γρηγοράκης, στενός φίλος και πιστός συνεργάτης του Άγγλου αρχαιολόγου και έφορου της Κνωσού John Pendlebury που απο το 1940 είχε αναλάβει μυστικά την οργάνωση αντίστασης στο νησί.
Για τις ανάγκες μάλιστα της αντίστασης είχε υποσχεθεί στον Γρηγοράκη μεγάλη ποσότητα όπλων που θα μοιραζόταν στον Κρουσώνα, τα οποία έφτασαν τελικά τις παραμονές της Μάχης της Κρήτης και αποθηκεύτηκαν στο σταθμό της Χωροφυλακής.
Τα όπλα μοιράστηκαν στους κατοίκους του Κρουσώνα με ονομαστικό κατάλογο, απο τον μοίραρχο της Χωροφυλακής Χρήστο Μαράκη. Έκπληξη προκάλεσε σε πολλούς τότε, το γεγονός οτι οι Τζουλιάδες και πολλοί Γερμανόφιλοι του
Κρουσώνα ήταν ανάμεσα σε αυτούς που πήραν απο αυτά τα όπλα, όμως ο κατάλογος που συντάχθηκε προφανώς με τη συμβολή του Γρηγοράκη θα είχε στόχο όχι μόνο τη διανομή του πολεμικού υλικού, αλλα και τη συσπείρωση όλων των πολιτικών παρατάξεων γύρω απο τον επικείμενο Εθνικό Αγώνα και την εξάλειψη του κομματικού μίσους.
Φαίνεται μάλιστα οτι ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε σε μεγάλο βαθμό, όταν λίγο πριν την έναρξη της Γερμανικής επίθεσης στην Κρήτη, περίπου 400 Κρουσανιώτες εξοπλίστηκαν και συμμετείχαν μαζικά, συμπεραλαμβανομένων και αυτών που αργότερα άλλαξαν στρατόπεδο, στην πρώτη επιχείρηση της ομάδας Σατανά, στο Οροπέδιο της Νίδας.
Μετά το τέλος της Μάχης της Κρήτης, οπου οι λαϊκοί και οι Μίρων Μαράκης Βενιζελικοί του Κρουσώνα πολέμησαν στο πλευρό των συμμάχων, ο Νικόλαος Τζουλιάς σύμφωνα με μαρτυρίες πολλών αντιστασιακών, εμφανίζεται ως συναρχηγός στην ομάδα Σατανά, εκπροσωπώντας προφανώς την παράταξη των λαϊκών, παίρνοντας μέρος σε μυστικές συναντήσεις τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1941, όταν ο Γρηγοράκης αναχώρησε για την Αίγυπτο.
Ο Αντάρτης της Ειρήνης.
Λίγο πρίν την έναρξη της Μάχης της Κρήτης, καθ΄ υπόδειξη των Βρετανικών δυνάμεων του νησιού
και με τη συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού και της ομάδας Σατανά, ο εν δυνάμει φυσικός
αεροδιάδρομος της Νίδας αποκλείστηκε με πέτρες που σκορπίστηκαν εντός του οροπεδίου, αφού οι
συμμάχοι είχαν βάσιμες πληροφορίες για κινητοποίηση μεγάλων αεραποβατικών Γερμανικών
δυνάμεων, λίγο πρίν την έναρξη της Μάχης της Κρήτης.
Στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, με χρηματοδότηση του Γερμανικού Υπουργείου Τουρισμού, οι
πέτρες αυτές συγκεντρώθηκαν και δημιουργήθηκε το έργο ''Ο Αντάρτης της Ειρήνης,'' ένα
πέτρινο μνημείο στη δυτική πλευρά του Οροπεδίου της Νίδας, στη θέση Γρα Αλουτσά, αφιερωμένο
στην ειρήνη και φιλία των λαών..
Η αναχώρηση του Γρηγοράκη για την Αίγυπτο τον Σεπτέμβριο του 1941, φαίνεται οτι σηματοδότησε την αρχή της μεταστροφής προς το Γερμανικό στρατόπεδο του Νικόλα Τζουλιά και των ανθρώπων που μπορούσε να επηρεάσει. Με βεβαιωμένη και την προτροπή του Γεώργιου Σουλτάτου προς αυτή την κατεύθυνση, κατόπιν απαίτησης των Γερμανικών αρχών κατοχής για δημιουργία μηχανισμών ελέγχου των αρχών και του τοπικού πληθυσμού και εξουδετέρωσης κάθε μορφής αντίστασης, και ήταν αυτός που έφερε σε επαφή τον Νικόλαο Τζουλιά με τον διοικητή της Γκεστάπο, Ταγματάρχη Χάρτμαν με τον οποίο τελικά ο Νικόλαος Τζουλιάς δεν άργησε να κλείσει συμφωνία συνεργασίας.
Ο αρχικός πυρήνας των Γερμανόφιλων του Κρουσώνα που ήδη απο τα τέλη του φθινοπώρου του 1941 τασόταν υπέρ του Χίτλερ και πανηγύριζε κρυφά την επέλαση των Γερμανικών στρατευμάτων σε όλη την Ευρώπη άλλαξε μετά τη συμφωνία του Τζουλιά με τον Χάρτμαν αφού πλέον κυκλοφορούσαν οπλισμένοι στο χωριό, γεγονός που απο μόνο του μαρτυρούσε τη συνεργασία τους με τις Γερμανικές αρχές, η οποία όμως θα επισημοποιόταν ένα μήνα αργότερα, με την καθαίρεση του εκλεγμένου πρόεδρου του χωριού Ιωάννη Φουντουλάκη και του διορισμού απο τις Γερμανικές αρχές, του πατέρα της οικογένειας των Τζουλιάδων, Μιχαήλ Τζουλιά με πρόσχημα τις καθυστερήσεις στην υπόθεση της παράδοσης των όπλων που είχαν παραχωρηθεί απο τους Άγγλους στους κάτοικους του Κρουσώνα.
Ο Νικόλαος Τζουλιάς αναδείχθηκε σε έναν απο τους πιό σημαντικούς συνεργάτες των Γερμανών. Δεν φόρεσε ποτέ την Γερμανική στολή, δεν πήρε μέρος σε καμία στρατιωτική επιχείρηση και δεν κατηγορήθηκε ποτέ για κάποιο κακούργημα, γεγονός που μαρτυρά την υψηλή θέση που κατείχε στο σύστημα συνεργασίας των Γερμανικών αρχών με τις τοπικές αρχές, έτσι όπως αυτές διαμορφώθηκαν κατα την περίοδο της Γερμανικής κατοχής ενώ φέρεται να είναι και ένας απο τους βασικούς συντελεστές της δημιουργίας του Σώματος Κυνηγών του Σούμπερτ.
Λίγο πριν το τέλος του πολέμου, ο Νικόλαος Τζουλιάς κατάφερε να φύγει απο την Κρήτη , βρίσκοντας καταφύγιο σε φιλικό του σπίτι στην Αθήνα, οπου τελικά συνελήφηκε καταδιδόμενος απο τον ίδιο του τον σπιτονοικοκύρη, τον Μάιο του 1945.
Πρόθεση των Ελληνικών αρχών ήταν η μεταφορά του στην Κρήτη οπου θα δικαζόταν σε ειδικό δικαστήριο δοσίλογων.
Κατα τη μεταφορά του όμως δολοφονήθηκε στο πλοίο που τον μετέφερε στην Κρήτη και πιστεύεται οτι η δολοφονία του έγινε προκειμένου να μην αποκαλύψει ηχηρά ονόματα Ελλήνων ''πατριωτών'' που είχαν συνάψει μυστικές συμφωνίες συνεργασίας με τις Γερμανικές αρχές.
Το ''Ελένη'' ήταν το πλοίο μέσα στο οποίο δολοφονήθηκε ο Τζουλιάς τον Μάιο του 1945.
Ο Νικόλαος Τζουλιάς πριν τη δολοφονία του μέσα στο πλοίο που τον μετέφερε σιδηροδέσμιο στην Κρήτη, βίωσε τη δολοφονία της μάνας του Σοφίας και του μικρότερου του αδελφού Ιωάννη σε ηλικία μόλις 16 ετών, ενώ οι δύο αδελφές του δολοφονήθηκαν με άγριο τρόπο αφου πρώτα βιάσθηκαν. Η εκδίκηση των Κρουσανιωτών προς την οικογένεια των Τζουλιάδων ολοκληρώθηκε με τη δολοφονία ακόμα και δύο μικρών παιδιών, που αποδίδεται όχι μόνο στην εκδίκηση αλλα και στο ξεκλήρισμα όλης της οικογένειας και των απογόνων της, έτσι ωστε μελλοντικά η βεντέτα να μην μπορεί να αναζωπυρωθεί.
Πηγές
Θ. Φωτίου - Ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα
Α. Σανουδάκης - Ήρωες και Δαίμονες
Κ. Φανουράκης - Εθνική Αντίσταση Κρουσώνα