Η άνοιξη του 1941 βρήκε τις συμμαχικές δυνάμεις στη χειρότερη κατάσταση απο την αρχή του πολέμου. Η Γερμανική πολεμική μηχανή ζούσε τον χειμώνα του 1940-41 στιγμές αίγλης, αφού οι επιτυχίες της άγγιζαν την τελειότητα.
Κυριάρχησαν στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη εχοντας κατατροπώσει όλες τις παραδοσιακές συμμάχους της Μ. Βρετανίας, ενώ η Ρωσία συνέχιζε τον παθητικό της ρόλο.
Παρ' όλες τις επιτυχίες όμως ο Χίτλερ είχε είδη αναγνωρίσει την αδυναμία της Γερμανικής αεροπορίας να επιβληθεί στην αντίστοιχη της Μ. Βρετανίας, γεγονός που απέτρεψε την απόβαση και κατάληψη της, ενώ την άνοιξη του 1941, το τεράστιο στρατηγικό λάθος της Γερμανίας στη μάχη της Δουνκέρκης, όταν αντί να προχωρήσει στην αιχμαλωσία ή ακόμα και την εξόντωση των συμμαχικών δυνάμεων διέταξε διακοπή των εχθροπραξιών δίνοντας την ευκαιρία σε 340.000 Βρετανούς στρατιώτες να διαφύγουν απο τη Μάγχη, κράτησε ουσιαστικά τη Μ. Βρετανία στον πόλεμο.
Το γεγονός αυτό, πήρε διαστάσεις θρύλου και έμεινε γνωστό ώς το ''Θάυμα της Δουνκέρκης.''
Αποχώρηση των Βρετανικών στρατευμάτων απο την
Δουνκέρκη τον Ιούνιο του 1941 (el.wikipedia.org)
Η Γερμανία, την άνοιξη του 1941, δεν είχε ολοκληρώσει τις επιχειρήσεις της στο δυτικό μέτωπο, αφού η Μ. Βρετανία δεν είχε εξουδετερωθεί, ενώ το ανατολικό μέτωπο, που αποτελούσε άλλωστε και γεωστρατηγικό στόχο της δεν είχε ακόμα ανοίξει.
Το φάντασμα των δύο μετώπων που στοίχειωνε τη Γερμανία απο τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο και το οποίο ο Χίτλερ είχε ορκιστεί να αποφύγει, είχε κάνει ξανά την εμφάνιση του.
Τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο περίπλοκα με την αναπάντεχη επίθεση που εξαπέλυσε ο Μουσολίνι στην Ελλάδα και πήραν ανεξέλεγκτη τροπή, απο την παταγώδη αποτυχία του.
Η Ελλάδα είχε μπεί στον πόλεμο προκαλώντας τη μεγάλη ικανοποίηση των Βρετανών οι οποίοι τηρώντας τη συμφωνία που είχαν συνάψει ήδη απο το 1939, μετέφεραν δυνάμεις τους για την ενίσχυση της άμυνας της χώρας, και τον ακόμα μεγαλύτερο προβληματισμό των Ρώσων που έβλεπαν το μέτωπο να κινείται ανατολικά.
Η Ρουμανία και οι πετρελαιοπηγές του Πλοεστίου απο τις οποίες η Γερμανία αντλούσε τα δύο τρίτα των αναγκών της σε πετρέλαιο θα ήταν τώρα εντός πεδίου δράσης της Βρετανικής αεροπορίας και αυτό δεν μπορούσε σε καμία περίπτωση να γίνει ανεκτό απο τον Χίτλερ που αναγκάστηκε την άνοιξη του 1941 να εξαπολύσει επίθεση, καταλαμβάνοντας τη Βαλκανική Χερσόνησο και την Ελλάδα.
Μόνη ελεύθερη περιοχή στην Ελλάδα έμεινε πλέον η Κρήτη, γύρω απο την οποία στράφηκε τωρα το παγκόσμιο ενδιαφέρον, αφού θα ήταν για το επόμενο διάστημα το θέατρο της επόμενης μεγάλης μάχης που θα έδιναν οι Σύμμαχοι εναντίον των δυνάμεων του Άξονα.
Η κατάρευση της αμυντικής γραμμής της Ελλάδας απο την Γερμανική πολεμική μηχανή, οδήγησε τα Συμμαχικά στρατεύματα σε άτακτη οπισθοχωρηση με προορισμό το ήδη βομβαρδισμένο λιμάνι του Πειραιά και τις πλησιέστερες ακτές, οπου πλοία παρελάμβαναν στρατιώτες και εξοπλισμό με προορισμό κυρίως τα λιμάνια της Κρήτης.
Υπολογίζεται οτι περίπου 60.000 στρατιώτες μετακινήθηκαν κατα την περίοδο αυτή.
Το νησί, εκτός απο μοναδικός πλέον ελεύθερος προορισμός για τον υποχωρουμενο Συμμαχικό στρατό, αποτελούσε και εξέχων στρατηγικό παράγοντα για τον έλεγχο της ανατολικής Μεσογείου και διάφορα σχέδια εκμετάλευσης του προς αυτή την κατεύθυνση είχαν ήδη εκπονηθεί πρίν την έναρξη του πολέμου
Ήδη απο τον Μάιο του 1940, μια μυστική συμφωνία είχε συναφθεί ανάμεσα στην Αγγλία τη Γαλλία και την Ελλάδα που προέβλεπε την κατάληψη και οχύρωση του νησιού απο τους Γάλλους σε περίπτωση που η Ελλάδα εισερχόταν στον πόλεμο.
Η κατάρευση ωστόσο της Γαλλίας πρίν την Ιταλική επίθεση στην Ελλάδα ανάγκασε τους Άγγλους να αναλάβουν αυτή την υποχρέωση. Στις 31 Οκτωβρίου 1940, μόλις δύο μέρες μετά την εκδήλωση της Ιταλικής επίθεσης στην Ελλάδα, οι Άγγλοι αποβίβασαν μικρή δύναμη στη Σούδα, που εγκατέστησε 22 αντιαεροπορικά και μερικά πυροβόλα όπλα, ενώ ξεκίνησε και μια προσπάθεα αναγνώρισης των στρατηγικών σημείων της νήσου.
Στο τελικό σχέδιο προβλεπόταν σημαντικά έργα υποδομής, όπως αναβάθμιση των σημαντικότερων λιμανιών του νότου και κατασκευή οδικού δικτύου προς αυτά, υπονόμευση ή καταστροφή των αεροδρομίων του βορά και κατασκευή νέων σε ψηλά οροπέδια απομονωμένα απο το θέατρο των επιχειρήσεων στις βόρειες ακτές, οχυρώσεις στη βόρεια ακτογραμμή και φυσικά εξοπλισμός των κατοίκων αφού ήταν γνωστό οτι σύσωμος ο πληθυσμός του νησιού ήταν έτοιμος να πολεμήσει.
Όμως σε διάστημα έξι μηνών τίποτα απο αυτά δεν έγινε.
Στον αντίποδα, απο τον Νοέμβριο του 1940 μέχρι την έναρξη της Γερμανικής επίθεσης στην Κρήτη, διοίκησαν έξι διαφορετικοί διοικητές, χωρίς ακριβές σχέδιο και με συνεχώς μεταβαλλόμενες εντολές.
Το αποτελέσματα αυτής της ολιγωρίας φάνηκαν κατα τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης αλλά και πολύ αργότερα, όταν εκτιμητές της Μάχης της Κρήτης διαπίστωσαν πόσο εύκολο θα ήταν για τους Συμμάχους να καταστήσουν το νησί απόρθητο φρούριο.
Τελικά, κατα τη διάρκεια της υποχώρησης των Συμμαχικών στρατευμάτων απο την ηπειρωτική Ελλάδα, δόθηκαν και οι πρώτες οδηγίες για δημιουργία και εγκατάσταση τριών Ταξιαρχιών (περ. 9000 άνδρες) με ενισχυμένη υποστήριξη πυροβολικού και ανταεροπορικών, καθώς και τριών σμηνών αεροπλάνων.
